مروری بر روان‌شناسی تربیتی کاربردی - دکتر افروز

یادداشت‌های خلاصه‌نویسی کتاب توسط

سرکار خانم فاطمه کریمی‌فر از آموزش و پرورش فریدونکنار

( برای بزرگتر دیدن، روی هر صفحه کلیک فرمایید )

فصل اول: روان‌شناسی و شاخه‌های آن

روانشناسی عبارت است از مطالعه و شناخت عملی چگونگی و چرایی ابعاد مختلف رفتار موجود زنده به‌ویژه انسان

موضوع اصلی روانشناسی مطالعه‌ی فعالیت‌ها و کنش‌ها‌ی حیوان و انسان در شرایط مختلف است.

رفتار شخصی:روزی 3 مرتبه مسواک بزند

رفتار شغلی: همیشه بعد از نماز صبح کارش را شروع کند – دو دستی تایپ کند ...

رفتار تحصیلی: قبل از تدریس معلم، درس را مطالعه می‌کند – با صدای بلند درس می‌خواند...

رفتار اجتماعی: خوش قئل بودن – تقدم در سلام

در ارزیابی رفتار، حتماً شرایط زمانی و مکانی و موقعیت بروز، ویژگی‌های ذهنی و روانی را مورد توجه قرار می‌دهیم.

شاخه‌های روانشناسی:

1- روان‌شناسی رشد کودک: از زمان نطفه تا دوران بلوغ - وراثت و محیط - رشد بدنی - ذهنی - عاطفی - اجتماعی - حسی

2- روان‌شناسی شخصیت: هیجان - درک - اراده - سازگاری با محیط

3- روان‌شناسی اجتماعی: تعامل فرد و اجتماع

4- روان‌شناسی بالینی

5- روان‌شناسی مرضی: اختلالات عاطفی و رفتاری - بیماری‌های روانی

6- روان‌شناسی کودکان استثنایی: عقب‌مانده‌ی جسمی و ذهنی

7- روان‌شناسی تربیتی: مهم‌ترین رشته‌ی روان‌شناسی- مربوط به تعلیم و تربیت - روش‌های مختلف یادگیری و قوانین آن - روش تفکر - روش‌های به‌یاد آوردن و حفظ کردن - علت فراموشی - هوش و انگیزه‌ی یادگیری - سنجش و آزمون‌های روانی - نقش معلم و یادگیرنده در انتقال یادگیری - شرایط یادگیری - انضباط و پیشرفت تحصیلی

قسمت‌های اصلی روان‌شناسی تربیتی:

1- قوانین مهم در یاد دادن

2- ویژگی‌های شخص مورد آموزش

3- موضوع مورد آموزش

4- در چه شرایطی آموزش اجرا می‌شود.

5- روش‌های آموزش

6- ویژگی‌های فرد آموزش‌دهنده

7- ارزیابی کار

فصل دوم : یادگیری

 پایه‌های رفتار و پدیدآیی شخصیت انسان از یادگیری مستقیم و غیرمستقیم سرچشمه می‌گیرد.

شرط اساسی موفقیت اولیا و مربیان: آشنایی با قانون‌های آموزش‌دادن مهارت‌ها و موارد اخلاقی    و    جا انداختن و عادت افراد به آنهاست.

یادگیری: فرآیندی که بر اثر تجربه و تمرین، تغییرات تدریجی و پایداری در رفتار فرد به‌وجود می‌آورد.

رفتار: همه‌ی  فکرها - چیزهایی که فرد دوست دارد - عادت‌ها - چیزهایی که در ذهن اوست و توانایی‌های فرد.

   ....

***

فهرست مطالب کتاب:

فصل اول: روان شناسی و شاخه های آن
- روان شناسی چیست؟
- شاخه های مختلف روان شناسی
- روان شناسی تربیتی و قلمرو آن
- ارکان اصلی روان شناسی تربیتی

فصل دوم: یادگیری
- قوانین وعوامل مؤثر در یادگیری
- یادگیری چیست؟
- آشنایی با ویژگی های فراگیران
- نگاهی به ویژگی های نوآموزان کلاس اول
- قوانین یادگیری
- قوانین یادگیری براساس نظریه ی گشتالت
- قانون شدت
- قانون تازگی و دوره
- عوامل مؤثر در یادگیری
- بی اشتهایی روانی
- تشویق و تنبیه

فصل سوم: سطوح مختلف یادگیری
- یادگیری از طریق شرطی شدن
- یادگیری از طریق آزمایش و خطا
- یادگیری از طریق بینش یا بصیرت

فصل چهارم: حافظه، یادگیری و فراموشی
- مراحل مختلف حافظه
- اندازه گیری حافظه
- فراموشی و علل آن
- عوامل مؤثر در تقویت حافظه
- چند توصیه برای برخورداری از حافظه ی بهتر
- روش های تقویت کنش های حافظه

فصل پنجم: اختلالات خاص در فرایند یادگیری
- آفازی
- برنامه آموزشی کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری
- متغیرهای آموزش انفرادی
- شناسایی کودکان ناتوان در یادگیری مطالب خاص
- ارزیابی مقدماتی معلم کلاس عادی از امکان حضور دانش آموزان ناتوان در یادگیری

فصل ششم: فرایند یادگیری و امتحان
- امتحان و اضطراب
- هدف های ارزشیابی و امتحان
- روش های کاهش اضطراب در امتحان
- نقش معلم در کاهش اضطراب دانش آموزان
- چگونگی سؤالات امتحان و اضطراب کودکان
- به تلاش کودکان و نوجوانان بها دهیم و نه صرفاً به حاصل کارشان

فصل هفتم: مبانی روان شناختی افت تحصیلی
- افت تحصیلی چیست؟ علل آن کدام است؟
- عوامل مؤثر در افت تحصیلی

فصل هشتم: مبانی روان شناختی آداب مسجد و مدرسه
- عدالت امام و مأموم

فصل نهم: شخصیت
- شخصیت چیست؟
- روش های ارزیابی شخصیت
- عوامل مؤثر در تکوین شخصیت کودکان و نوجوانان
- رشد جسمی- حرکتی
- رشد عاطفی و تکوین شخصیت کودک
- رشد ذهنی
- رشد اجتماعی
- مدرسه و تکوین شخصیت کودکان و نوجوانان
- نقش مدرسه در انتقال ارزش ها
- رفتارهای مذهبی چگونه تبلور می یابد؟
- چگونه زمینه ظهور رفتارهای مذهبی را فراهم آوریم؟
- عوامل مؤثر در انتقال ارزش های اسلامی کدام است؟
- جامعه، فرهنگ و تکوین شخصیت کودکان و نوجوانان
- قرآن و تربیت شخصیت اجتماعی انسان
- سلام و تحیت
- گفتار نیکو
- ایجاد پیوندهای اجتماعی و برقراری صلح و سازش میان مؤمنین
- هشیاری های فرهنگی در پاسداری از سلامت و رشد مطلوب شخصیت کودکان و نوجوانان
- مهاجمان فرهنگی کیستند؟
- هدف مهاجمان فرهنگی چیست؟
- مخاطبان اصلی مهاجمان فرهنگی کدامند؟
- رسالت اولیا و مربیان در پیشگیری از آسیب های اجتماعی

فصل دهم: استقلال شخصیت و خلاقیت
- ویژگی های کودکان و نوجوانان تیزهوش و خلاق
- ویژگی های رفتاری کودکان تیزهوش
- ویژگی های عمومی کودکان و دانش آموزان تیزهوش
- ویژگی های کودکان خلاق
- خلاقیت
- ویژگی های کودکان و دانش آموزان خلاق
- زمینه های شکوفایی خلاقیت ها